Jeżeli czytasz ten wpis to pewnie Ty lub osoba dla Ciebie bliska potrzebuje pomocy… albo po prostu szukasz wiedzy 🙂
Do rzeczy zatem.
Do aresztu tymczasowego może trafić każdy. Niestety. Pozbawienie wolności w ramach aresztu tymczasowego następuje bez wyroku skazującego. Oznacza to, że nie ma pewności, czy aresztowany popełnił przestępstwo , ale istnieje jedynie wysokie prawdopodobieństwo jego popełnienia.
WYSOKIE PRAWDOPODOBIEŃSTWO POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA
Takim sformułowaniem szafują sędziowie w wydziałach karnych, którzy wydają postanowienia o zastosowaniu aresztu.
Zatem kiedy można trafić do tymczasowego aresztu?
POKRZYWDZONY ZEZNAJE
Muszą istnieć jakiekolwiek dowody uprawdopodabniające popełnienie przestępstwa. Może to być dowód z zeznań osoby pokrzywdzonej przestępstwem np. rozbojem. Wystarczy, że taka osoba pojedzie na Policję i złoży zeznania, w których opisze przebieg wydarzeń i opisze sprawcę, albo wręcz poda jego/jej dane osobowe (to rzadko się zdarza).
Kto może odmówić zeznań i cofnąć te już złożone dowiesz się z wpisu kto może odmówić zeznań w procesie karnym?
MONITORING
Nie rzadko w dzisiejszych czasach zdarza się, że moment popełnienia przestępstwa rejestruje kamera miejskiego monitoringu albo przemysłowa lub nawet prywatna. Wystarczy, że na filmie w czasie popełnienia przestępstwa rozpozna się wizerunek podejrzanego.
OGLĘDZINY TELEFONU
Częstym dowodem uprawdopodabniającym sprawstwo i tym samym pozwalającym zastosować areszt tymczasowy są również informacje zawarte w telefonie podejrzanego.
MIEJSCA LOGOWANIA TELEFONU DO SIECI
Pamiętam sprawę, gdzie jednym z dowodów poszlakowych były dane lokalizacji i terminu logowania się telefonów podejrzanych i pokrzywdzonych. Dzięki temu dowodowi śledczy skojarzyli, że wszyscy podejrzani, dziwnym trafem, zawsze byli na miejscu napadu rabunkowego, pomimo, że każdy mieszkał w innej części kraju. Poszlaka , ale wystarczyła do aresztowania.
WIADOMOŚCI WHATSAPP, MASSENGER, SMS
Zdarza się również, że do zastosowania aresztu prokuraturze wystarczy analiza wysyłanych z telefonu podejrzanego wiadomości.
TU UWAGA: Nie wystarczy skasować wiadomości z telefonu, by biegły informatyk działający na zlecenie prokuratury nie mógł ich odtworzyć.
PODSŁUCH – KONTROLA OPERACYJNA
Ta forma gromadzenia dowodów jest najbardziej wyrafinowana i dotyczy najpoważniejszych przestępstw popełnianych w zorganizowanych grupach przestępczych. Rzadko, ale zdarza się. To też najtrudniejsze do podważenia dowody.
NIE KAŻDE PRZESTĘPSTWO JEST ARESZTOWE
Okey, załóżmy, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa i oparte jest na jakiś dowodach.
Nie oznacza to jeszcze, że sprawca spędzi co najmniej najbliższe trzy miesiące w areszcie.
Jakie rodzaje przestępstw są zatem „aresztogenne”?
GRUPY PRZESTĘPCZE
Zarzut działania w ramach grupy przestępczej jest w dzisiejszej rzeczywistości niemal pewnikiem pójścia na areszt tymczasowy. Logika organów ścigania jest taka – w grupie przestępczej jej członkowie będą się wspierać, wspólnie zacierać ślady i zmawiać się wprowadzając w błąd prokuraturę. Może i tak, ale paradoksalnie znam sprawy, kiedy to aresztowani do jednej sprawy zostali umieszczeni w tym samym areszcie i swobodnie się porozumiewali. Jestem pewien, że w tym kontekście zainteresuje Cię omerta.
Równie dobrze można by ich zostawić na wolności – efekt byłby taki sam, no cóż… W tym miejscu możesz poczytać jak długo może trwać areszt.
POWAŻNE ZAGROŻENIE KARĄ
Do aresztu można trafić również wtedy, gdy prokurator postawi zarzut popełnienia przestępstwa poważnego. Co to znaczy?
Poważne przestępstwo to takie, za które kodeks karny przewiduje surową karę od 3 lat pozbawienia wolności w górę (zbrodnia), albo przy występkach górna granica zagrożenia karą to co najmniej 8 lat.
Przykłady występków, za które można trafić do aresztu tymczasowego:
PEDOFILIA – art. 200 § 1 k.k.
Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
GWAŁT – art. 197 § 1 k.k.
Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
STALKING – art. 190a § 1 k.k.
Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
ŚMIERTELNY WYPADEK DROGOWY – art. 177 § 2 k.k.
Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, (…) jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
PIRACTWO – art. 166 § 1 k.k.
Kto, stosując podstęp albo gwałt na osobie lub groźbę bezpośredniego użycia takiego gwałtu, przejmuje kontrolę nad statkiem wodnym lub powietrznym, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
CIĘŻKIE POBICIE – art. 156 § 2 k.k.
Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
PRZEKUPSTWO – art. 229 § 1 k.k.
Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8
KRADZIEŻ SZCZEGÓLNIE ZUCHWAŁA – art. 278a § 1 k.k.
Kto dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
ROZBÓJ – art. 280 § 1 k.k.
Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
WIĘCEJ ZARZUTÓW, WIĘKSZA SZANSA NA ARESZT
Wydaje się to logiczne , że im więcej prokuratura postawi podejrzanemu zarzutów, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie chciała umieścić podejrzanego w areszcie tymczasowym.
Sprawcy pojedynczych przestępstw, nawet jeżeli stanowią one opisane wyżej występki raczej nie będą aresztowani tymczasowo, no może po za piratem, rozbojem, pedofilią i gwałtem.
DOTYCHCZASOWA KARALNOŚĆ
Karta karna, która nie jest pusta również zwiększa ryzyko, że tym razem podejrzany nie będzie odpowiadał z wolnej stopy. Z drugiej strony sama niekaralność nie jest żadnym gwarantem, że do aresztu się nie trafi. W takiej sytuacji decydujący jest ciężar przestępstwa jakiego miałby się dopuścić podejrzany.
POTRZEBA ZABEZPIECZENIA TOKU POSTĘPOWANIA
To druga, po wysokiem prawdopodobieństwie popełnienia przestępstwa, przesłanka która musi zaistnieć, aby sąd mógł zastosować areszt tymczasowy.
Przykładowo nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia toku postępowania, gdy wszystkie dowody są już zgromadzone. Tak samo jeżeli nie ma żadnych wątpliwości, że podejrzany dopuścił się zarzucanego mu czynu.
W takiej sytuacji izolowanie w areszcie tymczasowym podejrzanego nie spowoduje, że prokurator będzie miał łatwiejsza pracę. Przyczyni się napewno do zwiększenia represji wobec jednostki.
BRAK SZCZEGÓLNYCH OKOLICZNOŚCI DOTYCZĄCYCH PODEJRZANEGO
Nie wolno stosować aresztu tymczasowego wobec osoby, która z przyczyn osobistych lub rodzinnych doznałaby większych szkód/krzywd, gdyby przebywała w areszcie niż typowy Kowalski.
Już wyjaśniam, co mam na myśli.
Osoba w terminalnym stadium raka z pewnością nie zostałaby aresztowana tymczasowo. Nawet, gdyby okazało się, że przed 10 laty zamordowała innego człowieka.
Podobnie jest wysokie prawdopodobieństwo, że sąd nie zastosuje aresztu tymczasowego wobec kobiety, która jest w ciąży i wychowuje dzieci. Dodatkowo samotnie wychowuje pięcioro małoletnich dzieci (nie nastolatków), a dzieci te nie mają innej rodziny poza matką.
PODSUMOWANIE
Do aresztu tymczasowego można trafić, gdy:
- istnieją jakiekolwiek w miarę wiarygodne dowody sprawstwa przestępstwa/prawdopodobieństwo popełnienia;
- popełnione przestępstwo lub przestępstwa należy/ą do kategorii surowo zagrożonych karą pozbawienia wolności;
- przestępstwa popełniane były w zorganizowanej grupie przestępczej;
- sytuacja rodzinna i osobista podejrzanej/go jest typowa.
_____________________________________________
Zdjęcia udostępnione dzięki uprzejmości unsplash.com.
Zapraszam Cię do zapoznania się z innymi wpisami dotyczącymi praw osób aresztowanych i ich bliskich:
Dzień dobry!