Tymczasowy areszt jest środkiem zapobiegawczym mającym na celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Jest to środek mający ułatwić pracę prokuratora.
Uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu
Zapewne słyszeliście o „aresztach wydobywczych”. Pojęcie jest używane do określenia sytuacji, gdy podejrzany nie przyznaje się do zarzucanych mu/jej czynów, a w ocenie prokuratora zachodzi uzasadnione podejrzenie, że podejrzany dopuścił się zarzucanego mu/jej czynu.
Poczytaj też jak uniknąć tymczasowego aresztowania >>
W takim wypadku prokurator nierzadko decyduje się wnioskować do sądu rejonowego o zastosowanie wobec „opornego” podejrzanego tymczasowego aresztowania, aby wpłynąć na niego by zmienił swoje wyjaśnienia. Wiadomo, że osoba, która staje przed perspektywą zamknięcia w areszcie będzie bardziej skora do rozmowy z prokuratorem, od którego przecież zależy czy wniosek o areszt będzie złożony. Często zdarza się też, że podejrzani tymczasowo aresztowani po krótkim pobycie w areszcie powiedzą to na czym prokuratorowi zależy, byle by tylko uchylił on tymczasowe aresztowanie.
O ile zastosowanie i przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania uzależnione jest do decyzji sądu, o tyle w zakresie uchylenia tymczasowego aresztowania władny jest decyzję wydać prokurator.
W postępowaniu przygotowawczym można stosować środki zapobiegawcze tylko względem osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów. W konsekwencji osoby, które nie poinformowano na piśmie o jakie przestępstwo się ją podejrzewa nie można tymczasowo aresztować.
Przesłuchanie oskarżonego
Kolejny warunek zastosowania tymczasowego aresztowania przewiduje, że przed zastosowaniem środka zapobiegawczego przesłuchuje się oskarżonego, chyba że jest to niemożliwe z powodu jego ukrywania się lub jego nieobecności w kraju. Należy dopuścić do udziału w przesłuchaniu ustanowionego obrońcę.
Jest to bardzo newralgiczna faza postępowania. Dość powiedzieć, że od tego co na tym etapie wyjaśni podejrzany zależy jego przyszłość i rozmiar odpowiedzialności karnej jaką może ponieść lub uniknąć.
Uzasadniona obawa ucieczki
Dalsze warunki stosowania tymczasowego aresztowania wymagają, aby istniała uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu.
W rezultacie o ile osoba podejrzana ukrywa się zachodzi ryzyko, że sąd wyda wobec niej decyzję o tymczasowym aresztowaniu i przesłucha ją dopiero po zatrzymaniu.
Utrudnianie postępowania
Alternatywną przesłanką stosowania tymczasowego aresztowania jest uzasadniona obawa, że podejrzany lub oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.
Ta przesłanka aresztowania jest często wykorzystywana przez organy wymiaru sprawiedliwości w sprawach wielowątkowych, gdzie występuje wielu podejrzanych a zarzuca się im popełnienie dużej ilości czynów zabronionych, lub mówiąc wprost prokuratura zarzuca podejrzanemu udział w grupie przestępczej lub związku przestępczym.
Groźba surowej kary
Samoistną przesłanką zastosowania tymczasowego aresztowania jest niestety również grożąca oskarżonemu/podejrzanemu surowa kara. W istocie zarzut popełnienia przestępstwa przedstawia prokurator i to od niego zależy jaka będzie groziła podejrzanemu kara – z tego powodu ta przesłanka z mojego punktu widzenia może być nadużywana.
Kodeks postępowania karnego przewiduje, że w sytuacji, gdy oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.
Podstawę orzeczenia o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania mogą stanowić ustalenia poczynione na podstawie dowodów jawnych dla oskarżonego i jego obrońcy, z zastrzeżeniem, że prokurator może nie ujawnić zeznań świadków, co do których zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia albo wolności świadka lub osoby dla niego najbliższej.
Poręczenie i nadzór
Tymczasowego aresztowania nie stosuje się, jeżeli wystarczający jest inny środek zapobiegawczy czyli na przykład poręczenie majątkowe albo dozór policji.
Stosując tymczasowe aresztowanie, sąd może zastrzec, że środek ten ulegnie zmianie z chwilą złożenia, nie później niż w wyznaczonym terminie, określonego poręczenia majątkowego.
Warto pamiętać, że stosowanie tymczasowego aresztu możliwe jest w każdej sprawie karnej, nie zawsze jednak wniosek prokuratora zasługuje na uwzględnienie. Jeżeli osoba podejrzana stanęła przed perspektywą zastosowania tymczasowego aresztowania powinna skorzystać z fachowej pomocy adwokata.
Po więcej informacji zapraszam na www.adwokat-szymkowiak.pl
Dzień dobry!
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Witam.
Proszę o wyjaśnienie, co znaczy stałe miejsce pobytu w Kraju, w przypadku pracownika wykonującego prace kierowcy międzynarodowego? Kierowca taki spędza w kabinie pojazdu 23 dni w miesiącu. Pozostałe 7-8 dni spędza pod swoim adresem zameldowania. Siedziba pracodawcy znajduje się w innym województwie niż miejsce zameldowania pracownika. W jaki sposób kierowca ma odbierać pisma sądowe, skoro czas awizowania wynosi 14 dni i przesyłka jest zwracana do nadawcy ze statusem odebrana? Proszę o odpowiedź tutaj. Pozdrawiam Ben
Dzień dobry, zarówno w procedurze cywilnej , jak i karnej mowa jest o miejscu zamieszkania. Chodzi w tym wypadku o miejsce, gdzie pan przebywa na stałe z zamiarem (wolą) stałego pobytu.Nie jest to miejsce zameldowania, ale tam gdzie koncentruje się pana centrum życiowe, gdzie mieszka pan i pana rodzina. Korespondencję sądową może odebrać dorosły domownik. Do odbioru korespondencji awizowanej potrzebne już będzie pełnomocnictwo tzw. pocztowe (można takie pełnomocnictwo udzielić na poczcie za niewielką opłatą).
Miłego dnia.